Bir Zamanlar Türkiye’de

Yaklaşık 100 kişinin yattığı yatakhane salonunda, o sabah kalktığımda terliklerimi bulamamıştım. Gece boyunca akan yağmurla damdan akan suyun yatakhane zemininde birikmesi sonucu bir köşede yüzer haldeydiler. Pijamamı ıslatmadan parmak uçlarımla ilerleyerek terliklerimi buldum. Yatakhanemizde kalorifer çalışmadığı için geceleri yün kazak, bere hatta eldivenle yatağa girerdik. Dolaplarımız aynı salon içerisindeydi ki buna şimdilik şükrediyorduk.

1983-1990 yılları arasında İzmir Bornova Anadolu Lisesi‘nde yatılı olarak okudum. Bu okul Türkiye’nin en modern şehirlerinden birinde o zamanların en popüler okullarından biriydi. Buraya gelmek için çok çaba harcamıştım, vazgeçip, çekip gitmeyi içime sindiremezdim.

Yatakhanemiz bir deprem sonucu her an yıkılabilir raporu almış eski bir bina idi. Nitekim yatakhane girişindeki salonun ortası hafif göçüktü. Yeni bir yatakhane yapacak ödenek olmamasından dolayı binayı köşelerinden güçlendirmişlerdi. Ardından yatakhane altındaki yemekhanenin ortasından destek olsun diye demir direkler dikmişlerdi. Yatakhanenin eskiliğinden işi, sorunu hiç bitmezdi. Her sorun da kolay kolay çözülmezdi. Başucumdaki cam çoğu zaman kırık olur, kış geldi mi hastalıktan kurtulmazdım. Tuvaletlerimizin de tadilatta olduğu, tuvaletsiz kaldığımız zamanlar bile oldu.

Sıcak su hafta sonları belli saatler arasında, kısa bir süreliğine gelirdi. Ama kaynama derecesinde bir sıcaklıkla akardı. Yani ortası olmazdı, ya haşlanacak ya da donacaktık. Suyun artık bitip de soğuğa dönme anını kollar o esnada yıkanmaya çalışırdık. Tabii büyük sınıflardan bize sıra gelirse çünkü orman kanunları hakimdi yatakhanede. Büyükler küçükleri ezer, küçükler de ezmek için büyümeyi beklerdi.

Özellikle akşamları ve hafta sonları yemeklerimiz çok kötü çıkardı. Yemekten bir böceğin çıkması neredeyse sıradan bir olaydı. BAL’dan sonraki hayatımda uzun bir süre, bende bıraktığı anılardan dolayı bulgur pilavı yemedim. Bu sebeple herkes hafta sonu evci çıktığında yanında yiyecek bir şeyler getirirdi. Annem her seferinde bana beyaz elma ve üzerine şeker serpilmiş kurabiye koyardı. Kurabiyeler iki günde taş gibi olsa da kolay kolay bozulmazlardı. Elma da çürüse dahi çürük yerlerini sıyırır yerdik. Bu kadar yiyeceğin olduğu bir yatakhanede fare olmazdı ama sıçan olurdu. Bir gün ucu sivri bir çubuk olan, yangın söndürme aletlerinden biri ile bir dolabın arkasına sıkıştırdığımız sıçanı öldürmüş ve yatakhane ortasında etrafında dönerek gluglu dansı yapıyorduk ki müdür muavinine yakalandık. Müdür muavini ne yapsın? Neden çığrışıp duruyorsunuz böyle diye kızsa o yatakhanede olmaması gereken bir sıçan var ortada.

Tadilatlardan birinde, bina üzerindeki yükü ve üzerimizdeki riski azaltmak için, hepimizi yan binadaki iki tuvaleti olan konferans salonuna taşıdılar. Bu sefer yaklaşık 500 kişi koca bir salonda yatıyorduk. Konferans salonuydu ama geceleri horlama ve yellenme sesleriyle konser salonuna dönüyordu. Esas sorun ise dolaplarımızı diğer binada bırakmalarıydı. Kışın sabah ayazında pijamalarımızla kalkar, giyinmek için diğer binaya geçerdik. Yataklardan arındırılmış eski yatakhanenin geniş salonunda ise akşamları, hocalar el ayak çektikten sonra, futbol turnuvaları düzenlenirdi.

Bir de mescitimiz vardı okulda, halısı devamlı rutubetli olurdu, buram buram çorap kokardı. Her ne kadar sözde özgür irademizle namaz kılmayı seçiyor gibi görünsek de gerçekler öyle değildi. En sevmediğim ders edebiyattı. Bir keresinde sınavdan 2 almıştım. Durumum içler acısıydı. Genelde kitap okuma alışkanlığımız yoktu. 12 Eylül sonrası dönemdi ve dolaplarımızda her kitabı bulunduramazdık. Hangi kitabın sakıncalı olabileceğini de bilemezdik. En iyisi kitap okumamaktı. Edebiyattan aldığım düşük nottan sonra edebiyat öğretmeninin hareketlerini gözlemlemeye başladım. Mescitte namaz kılıyordu. Ben de aynı saatlerde onunla beraber namaza gitmeye başladım. Beni mescitte gördüğünde bana aferin bakışı atıyor ben de ha gayret Serdar olacak bu iş diyordum. Sonraki sınavda edebiyattan 7 aldım. 4,5’tan 5 alıp kurtardım.

Bir gün okulumuza Kenan Evren gelecek dediler. Bir telaş, bir hazırlanma hali… Kenan Evren geldi teftişlerini yaptı. Bize dediler ki “Kenan Evren’i gördüğünüzde Kenan Paşa diye bağıracaksınız.” Kalabalığın arasında yönetim binasının çıkışında bekliyoruz. O zamanlar boyum kısa zıpladım zıpladım görmek için, bir yandan da bağırıyorum “Kenan Paşa, Kenan Paşa” diye. Sadece beyaz saçlarını görebildiğim birisi önümüzden hızla geçti. Yemekhaneyi de tabi teftiş etmiş ve beğenmemiş. Çünkü gördüğü bardaklardan birisinin köşesi çatlakmış. Vay efendim bu nasıl olurmuş. O güne kadar cam olan bardaklarımız derhal metalleriyle değiştirildi. Böylece bizler kırılmaz bardaklara kavuşmuş olduk ve aslında bizim için hiç de önemli olmayan bir sorun da çözülmüş oldu. Ancak bu sefer metal bardaklar kısa süre içinde paslanmaya başladılar. Bardakların içi paslı olmasına rağmen yine de hem suyu hem de çayı onlarla içmeye devam ediyorduk. Tabi içini de göremediğimiz için ne içtiğimizi bilmeden.

Sularımız musluklardan rakı kıvamında, beyaz çıkardı. Belki içinde anason ve alkol yoktu ama neredeyse sudan daha fazla klor vardı. Bir gün eski su depomuz denetlenirken, bilmiyorum içinde ne buldularsa artık, yeteri kadar temiz olmadığı anlaşılmış. Ne yapalım, ne yapalım diye düşünmüşler. Temizletip yenisini yaptıracak para yok. Basalım kloru demişler. Ama ne klor, ne klor. Su, su değil, kolonya niyetine kullanabilirsiniz. Uzun bir süre o suyu içtik biz. Sularımızı genelde tuvalet musluklarından içerdik.

Aslında, o zamanlarda anadolu liselerinde olan yoğunlaştırılmış yabancı dil eğitimi dışında aldığımız eğitimin kalitesi açısından normal liseden hiçbir farkı yoktu. BAL’ı daha başarılıymış gibi gösteren oraya seçilerek gelmiş öğrencilerdi. Çok güzel arkadaşlıklarımız, eğlenceli zamanlarmız da oldu. O yıllarda yaşadıklarımızı çok fazla sorgulamazdık, bu okul daha iyi yönetilme şansı olsaydı ve bizlerin daha iyi şartlarda yatılı okuma şansımız olsaydı bu zaten yapılırdı diye düşünürdük. 7 yıl başka türlü nasıl geçebilirdi ki? Zamanla yaşadığımız olayları tiye alan bir espiri anlayışı geliştirmiştik. Hayatımız bir çeşit kara mizahtı.

Okulda kaldığımız cumartesileri, sabah çarşı iznimizi kullanmadan önce nizamiyedeki küçük kulübesinde, eski koltuğunda oturan santral görevlimiz Mehmet Abi’nin yanına gider, hepimiz sırayla memleketi aramak için telefon yazdırırdık. Telefonu yazdırdıktan sonra yarım saat, bir saat bekler, annemiz veya babamızla konuşurduk. Sorarlardı “oğlum nasılsın?” diye. Ne diyelim şimdi, kötüyüz mü diyelim, anlatsak ne fayda? Bir ihtiyacın var mı diye sorarlardı. Ne diyeyim, yemekler kötü mü diyeyim, bu okulun rezilliklerinden bıktım mı diyeyim, annecim seni çok özledim, babamı çok özledim, sıcak evimizde sizlerle olmak istiyorum mu diyeyim. Evet çocuktum belki ama serde erkeklik var, gurur var, diyemezdim.