Bilim Düşmanlığı ve Doktora Şiddet

2013 yılı boyunca sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin boyutları ürkütücü boyutlara ulaştı ve binleri aştı. Bir yılda hekimlere 44 binden fazla sözlü, 2 binden fazla fiziksel saldırı yaşandı. Yaşanan şiddetin temelinde yatan gerçeği, şimdiye kadar hastasını azarlayan, beceriksiz, görevini yerine getirmeyen, kaytaran doktorlara karşılık halkın üstünlüğü şeklinde yorumlamanın derinliksiz bir bakış olacağı düşüncesindeyim. Bana kalırsa bu davranış biçimi uzak geçmişimize dayanan ve son zamanlarda yeniden yükselme trendine giren bilim düşmanlığından kaynaklanıyor.

Osmanlı döneminde de bilim insanlarına karşı infaz ve sansürler uygulanmıştır. Örneğin:

• Tüm dünyanın en önemli haritacılarının başında kabul edilen Piri Reis bir iddia üzerine idam ettirilir.
• Uçma denemeleri yapan Hezarfen Ahmet Çelebi sürgün edilir.
• Sadrazam Şehit Ali Paşa’nın ölümü üzerine kitaplarının Vakf edilmesi istenir. Ancak Şeyhülislamın fetvası gereklidir. Şeyhülislam da “Felsefe, tarih, şiir, astroloji” gibi kitapların sakıncalı olduğunu belirterek listeden çıkarılmasını istemiştir.

Günümüz Türkiye’sindeki durum ise pek iç açıcı değil. Her 100.000 kişiye düşen kütüphane sayısı Almanya’da 12,8 iken bizde 2,9. Yetiştirdiğimiz bilim insanı ve atıf yapılan bilimsel yayın sayısı açısından da durumumuz kötü. Malesef, bilim insanlarımıza ve sanatçılarımıza zengin emlakçılardan daha az değer verir hale geldik.

Öte yandan medya, oluşturduğu algı ile doktorların işe yaramaz, hep hata yapan insanlarmış gibi göstermek için elinden geleni yapıyor. Eskiden gazetelerde kendisine şifa veren doktorlara yazılan teşekkür sütunlarıyla karşılaşırdık. Şimdi ise aşağıdaki gibi haberlerle karşılaşıyoruz.

• Doktorların yaşamaz dediği genç hayata tutundu.
• Doğduğunda doktorların ‘yaşamaz’ dediği Rokaya bebek, söylenilenlerin aksine 15 ayını tamamladı.
• Doktorların yaşamaz dediği bebek 70 cm oldu.
• Doktorların “Yaşamaz” dediği Ece Bebek inadına “Yaşam” dedi.
• Doktorların ‘Yaşamaz’ dediği, zihinsel fonksiyonlarını kaybeden genç kız önce ayakta durmayı, sonra da unuttuğu okuma ve yazmayı öğrendi.
• Doktorların ‘Yaşamaz’ dediği parmak bebek şimdi 6 yaşına girdi.
• Doktorların ‘Yaşamaz’ dediği üçüzler 4 yaşında.

Anlaşılan o ki doktorlar bizim yaşamamızı istemiyorlar! Bu algıyla sarmalanmış, bilimi ve onla uğraşan insanları öcü gibi gören bireylerin sağlık çalışanlarına karşı uyguladıkları şiddeti yadırgamamak gerek.

Konusu açılmışken şu “Yaşamaz” meselesine açıklık getirmek isterim. Bir doktor hiçbir zaman konu insan sağlığı olduğunda %100 kesinlikte konuşmaz. Söyleyeceği en fazla “büyük ihtimalle yaşama umudu yok” şeklinde bir ifade olabilir. Yaşama umudunun az olduğu bir hastanın iyileşmesi sadece sevenlerini değil doktorunu da çok mutlu eder. Dolayısıyla hiçbir doktor hastasına “yaşamazsın sen” deme meraklısı değildir. Doktorlar hastaları üzerinde “yaşar”, “yaşamaz” diye toto oynayan insanlar değil, yaşaması için elinden geleni yapan insanlardır.

Toplum olarak biribirimize ve özellikle bilime güvenmediğimiz sürece bizden cacık olmaz.