Evliya Çelebi Seyahat, Anı, Fotoğraf, Bilim, Sağlık
Güzelçamlı Denizli’liler Sitesi sakinlerine dağıtılmak üzere hazırladığım bir yazıdır.
Biz barındırdığı canlı çeşitliliği ile oldukça zengin, turistik açıdan Avrupa çapında tanınmış harika bir yerde oturmaktayız.
Yine de yaz aylarında çok mutlu değiliz çünkü sivrisinekler hepimizi rahatsız ediyor. Bildiğiniz gibi sivrisineklerle mücadele sineklerin en aktif olduğu dönemde dumanlama yöntemi ile yapılmaktadır. Fakat bugüne kadar sivrisinek mücadelesinde kullandığımız kimyasal maddeler kesin bir çözüm getirememiştir.
Çünkü:
- Ekonomik değildirler, dumanlama metodu pahalı bir metottur. Her yıl yaklaşık 3 Milyar TL harcamaktayız.
- Sinekler her geçen gün bu maddelere karşı bağışıklık kazanmakta ve bu maddelerin başarısı giderek azalmaktadır.
- Kimyasal maddeler insan sağlığını da olumsuz yönde etkilemektedir, kullanılan maddeler kanserojendir, kanser yapar.
- Kalıcılık nedeniyle çevre kirliliğine yol açmaktadırlar. Sivrisineklere karşı az bir faydası olsa da yararlı böcekleri, hatta sivrisinekleri yiyen onların düşmanları kurbağaları, kertenkeleleri vs. öldürmektedir.
Sonuç olarak bu yöntem sivrisinekleri ne ölçüde kontrol etmektedir? ÇOK AZ!… Oysa bu yöntemin çevreye ve insanlara verdiği zarar ise : ÇOK FAZLA!…
Artık üzerimize mazot ve böcek ilacı atılmasına son vermek, insan sağlığını göz önüne alarak, kuşlara, balıklara, bitkilere, böceklere ve diğer canlı organizmalara ve çevreye zarar vermeden etkili bir mücadele programı uygulamak istiyoruz.
Bu bağlamda; Özel Çevre Koruma Kurumu, Hacettepe Üniversitesi ve Sağlık Bakanlığı tarafından basılmış broşürlerden aşağıdaki bilgileri derledik.
Gökova havzası için yapılan bir araştırmada bizi rahatsız eden sivrisineklerin çoğu dereler gibi doğal ortamlardan değil, evlerimizde, bahçelerimizde bulunan uygun ve kendi hazırladığımız üreme sahalarından kaynaklanmaktadır. Sivrisinekler boş kutular, araba lastikleri, hayvan ayak izleri gibi çok küçük su birikintilerinde dahi yumurta bırakarak çoğalabilirler. Dere ise su sıcaklığı ve akıntısı nedeniyle sivrisineklerin üremesi için uygun değildir. Ayrıca bu gibi doğal ortamlarda sivrisineklerin doğal düşmanları bulunmaktadır; kurbağa, balık, kertenkeleler, böcek larvaları, kuşlar vs… Sazlık bölgelerde uçkun sinekler barınabilir fakat sazın altında olan gölgeli bölgelerde yumurta bırakamazlar.
Alabileceğimiz çok basit ve etkili önlemlerle sivrisinek sayısının büyük ölçüde azalmasına katkıda bulunabilir, ayrıca çocuklarımızı ve bizleri hasta eden dumanlama yönteminin olumsuz etkilerine maruz kalmayabiliriz.
Fiziksel/Mekanik mücadele
- Sarı ampullerden kullanabilirsiniz. Sivrisinekler üzerinde itici etkisi vardır.
- Cam ve kapıları telleyebilirsiniz.
- Cibinlik kullanabilirsiniz.
- Bahçenizde kalıcı su birikintisi olmamasına dikkat ediniz. (kovalar, çeşme yalakları gibi)
Kovucu Metotlar
- Bahçenizde kokusunda itici bir etken varolan bitkiler ekebilirsiniz veya dikebilirsiniz. Fesleğen, sardunya, nane, defne, biberiye, mercanköşk, lavanta, pelin otu, sarımsak vs…
- Kov, Sinkov vb. kimyasal maddeler yerine özellikle çocuklarınız için uygun olan itici maddeleri içeren doğal yağları vücudunuza sürebilirsiniz. Bunlar hem ucuz hem sağlıklıdır. Fesleğen, okaliptüs, limon, sedir sardunya, bergamot vs. Bunların çoğu tatlı badem yağı ile karıştırılıp uygulamaya hazırlanır.
- Sivrisinekler bütün gün değil, günde ancak iki defa uçma zamanları vardır. Alacakaranlıklarda, yani sabah güneş doğmadan ve akşam güneş battığında uçarlar. O zamanlarda uçan sineklere karşı tedbir almalıyız. Uçma zamanı başlamadan az önce eskiden tezek yaktığımız gibi marketlerden, eczanelerden yakma spiralleri (helezon) alabilirsiniz. Bahçenizde bir iki tane yakılması çok faydalıdır. Uçma zamanı bitince söndürebilir ve ertesi gün tekrar kullanabilirsiniz.
Sivrisineğin Doğal Düşmanlarını Korumak ve Teşvik Etmek
Evlerimizin çevresinde, sivrisineklerden ve başka böcek türlerinde beslenen birçok canlı mevcuttur. Bu canlıları korumakla kendinizi korumuş olursunuz. Kurbağa türleri, kertenkele türleri, çoğu örümcek türleri, yarasa, bazı böcek türleri ve onların suda yaşayan larvaları (kızböceği gibi), bazı balık türleri ve birçok kuş türü (Kırlangıç, ebabil, tarlakuşu, baştankaralar, sinekkapan, arıkuşu vs.) tamamen sineklerden ve onların larvalarından beslenmektedir.
Özellikle sinekleri havada avlayan türler çok faydalıdır. Arıkuşu’nun besin maddesinin ancak %10’u arıdan oluşmaktadır fakat sinek azaltma konusunda çok başarılıdır.
Ayrıca bu türleri korumakla evimizin etrafına renk katmakta, kimyasal madde kullanımının ortadan kalkmasıyla kelebekler gibi faydalı, hatta sadece görünüşüyle hoşumuza giden türlerin korunmasında doğaya yardımcı olabiliriz.
Onların da yaşam ortamlarında kalması ve nüfus dengesinin bozulmaması için mutlaka sivrisineklerin doğal düşmanlarını koruyunuz.
